Fish in the sea - Unknown

's morgens gaan IJsbrand en ik naar het museum van Eyemouth, deze staat in het teken van het vroegere leven in het kleine vissersdorp. Het museum is niet bijster groot, 1 verdieping en je bent er met 1 uurtje wel doorheen. Het belangrijkste uit het museum gaat over de visramp van 1881, hier had ik al wat over gelezen en IJs en ik zijn enorm gefascineerd.  

De dag is 14 oktober 1881, later zal het bekend komen te staan als black Friday, de vissers van het dorp hebben een week niet kunnen vissen maar vandaag is het goed weer. De barometer staat nogsteeds laag maar de vissers moeten vissen, de financiële druk is groot. De volledige vloot, 45 schepen, vaart die ochtend uit. Wat ze dan nog niet weten is dat er een orkaan over zal trekken die dag. Later op de dag komen hierdoor alle vissers in moeilijkheden. De vissers worden overvallen door harde winden en hoge golven. De baai waarin gevist wordt veranderd snel in een kolkende massa water. Een deel van de vissers probeert terug te komen naar de veilige haven, maar hier moeten ze dicht langs de kust. De schepen kunnen al het natuurgeweld niet aan en van de 45 vergaan 20 schepen. Sommige op gehoorsafstand van het dorp. De vrouwen op de kade horen hun mannen en zonen roepen om hulp maar kunnen niets doen tot ze de mannen niet meer horen. Enkele mannen hebben meer geluk en kunnen door middel van touwen de kust op getrokken worden. 1 schip lukt het om bij te liggen* en komt 3 dagen later veilig de haven binnen. De andere 24 schepen varen met de wind mee, komen 4 dagen later in Noorwegen aan wal en komen nog later terug in de thuishaven. Uiteindelijk komen 129 mannen uit het dorp om het leven, ongeveer 10% van de hele bevolking. 73 vrouwen zijn weduwe en 273 kinderen groeien op zonder vader. Veel schepen waren familieboten waarbij in één keer de vader en meerdere zoons en neven omkwamen.  Het dorp komt pas 100 jaar later uit het economisch dal.

Het is erg indrukwekkend.

Wij varen om 14:00 uur uit, weersverwachting windkracht 5-6 in de rug en een zonnetje. Een beter vooruit zicht dan de vissers op black Friday maar nogsteeds veel wind. We zetten het 2 rif** in het groot zeil en voor de zekerheid leggen we het 3e rif alvast klaar (deze ligt normaal niet klaar). Eenmaal op het water gaan we als een malle, ruime wind zonder fok*** varen we 7 knopen. Met die snelheid zijn we rond 7 à 8 uur in de ochtend al in peterhead. Aan boord worden de vriendschappelijke wedjes om de ETA(expected time of arrival) al gemaakt, maar een uur later valt de wind langzaam weg en draait deze ook rondjes om ons heen. Verbaasd kijk ik naar de weersverwachting "het zou hier gewoon moeten waaien, ik snap er niks van". Als Joost en ik achter ons kijken zien we een zwarte wolk boven het land hangen met daaronder een gordijn aan regen.... Snel trekken we ons zeilpak aan en maken ons klaar om flink nat te worden. We blijken geluk te hebben want het regenfront trekt achter ons langs. Het zal een kleine lokale depressie zijn geweest want zodra het voorbij is trekt de wind weer aan uit de verwachte hoek. IJsbrand en Paul komen ook even naar het natuurfenomeen kijken en beginnen dan aan het avond eten. 
Ondertussen varen we gestaag door en we zien enorm veel vogels. Schotland heeft een uitgebreid repertoire aan vogelsoorten de een unieker dan de ander. 
We worden vergezeld door een drietal sternen die zonder moeite vlak boven de mast blijven zweven. Even later komen er ook nog wat Jan van Genten een kijkje nemen. 
Vlak na het eten zien we nog een paar papegaaiduikers (puffins) supergaaf om deze met uitsterven bedreigde vogels in het echt te zien. 

Om 22:00 uur ga ik slapen, altijd een belevenis aan boord. Thuis slaap je in een stabiel bed, maar aan boord beweegt alles altijd. Dus ik ga aan de lage kant van de boot liggen, tegen de wand en laat me in slaap wiegen. Ofnouja wiegen... Aan boord maakt alles lawaai, lijnen kraken en piepen, golven slaan tegen de boot en af en toe word er aan de lierhendels gedraaid. Het is een kwestie van vertrouwen en wennen, vertrouwen dat de de jongens die wacht hebben de boot onder controle houden en wennen dat de boot nou eenmaal geluid maakt.  Makkelijker gezegd dan gedaan maar na een half uurtje woelen val ik dan toch in slaap. Iets voor 03:00 wordt ik wakker gemaakt door Paul hij gaat slapen en ik ga aan dek. 

IJsbrand praat me bij over de afgelopen uren: we moeten nog 30 mijl, dat is met 6 knopen nog 5 uur varen. Ik bedenk me de weddenschap en ik had op 7 uur gegokt. Als ik wil winnen moet ik er 4 uur van maken. Ik besluit het er op te wagen en haal de boot van de stuurautomaat af. Als ik op de hand stuur haal ik waarschijnlijk een hogere gemiddelde snelheid en dan maak ik nog kans. 1 uur later valt de wind langzaam weg en zie ik ook dat mijn tijd het niet meer gaat worden. Terug op de stuurautomaat want nog 5 uur hand sturen wordt wel erg vermoeiend. Joost komt ook uit bed en samen met een bak koffie en de opkomende zon varen we de laatste uren uit.  

*Bijliggen: het roer en zeilen zodanig combineren dat het rollen van de boot zo veel mogelijk wordt beperkt en de boot praktisch stilligt en bijna geen snelheid meer heeft.

**Reven/rif: het zeil kleiner maken, zodat de voor beter hanteerbaar wordt. Op de stormy monday kan dat 3 keer. 

***Fok: het zeil dat voor de mast word gehesen.